Feiten en fabels over een goede nacht slaap

Een goede nachtrust (7-8 uur slaap) is zo belangrijk voor je gezondheid. Maar lekker slapen is niet voor elke zorgmedewerker weggelegd. Dat zien we terug in onze jaarlijkse Monitor Gezond werken in de zorg. Slaapexperts maken onderscheid tussen drie soorten slaapklachten.

Slaapklachten bij zorgmedewerkers:

Heb je minimaal twee van deze drie klachten, dan heb je last van klinische slaapproblemen. In 2021 had 1 op de 5 zorgmedewerkers last van klinische slaapproblemen. 

Wist je dat ...

• Zorgmedewerkers met langdurige klachten na covid meer slaapklachten hebben
• Zorgmedewerkers met mantelzorgtaken meer slaapklachten hebben
• Zorgmedewerkers die werken volgens dienstrooster meer slaapklachten hebben (dan bij zelfroosteren)

Oorzaken slecht slapen

De oorzaak van jouw slechte nachtrust vind je vaak overdag. De helft van alle werkenden wijst hun baan aan als de slaapverstoorder. Maar de boosdoener kan ook iets uit de privésfeer zijn.

Werk:

• Te veel werk of werken onder hoge tijdsdruk
• Zware fysieke belasting
• Emotioneel belastende situaties
• Onregelmatige diensten

Privé

• Lichamelijke en mentale gezondheidsklachten
• Financiële problemen
• Slaapomstandigheden zoals fel licht, lawaai, slecht kussen of matras
• Slecht slaapritme zoals geen regelmaat of te laat naar bed gaan

Werkdruk veroorzaakt slaapklachten

Uit onderzoek van IZZ onder zorgmedewerkers blijkt dat de volgende drie vormen van werkdruk de grootste veroorzakers van slaapklachten zijn:

• kwantitatieve werkdruk: veel werk en onder tijdsdruk werken
• emotionele werkdruk: veel emotioneel belastende situaties
• fysieke werkdruk: veel lichamelijke inspanningen

Het werk kan je slaap dus nadelig beïnvloeden. Omgekeerd hindert een verstoorde nachtrust ook jouw functioneren op het werk. En regelmatig slecht slapen heeft meer kwalijke gevolgen, waardoor je in een vicieuze cirkel terecht kunt komen.

Gevolgen ongezonde nachtrust

Langdurig slecht slapen kan ernstige gevolgen hebben:

• Slechtere algemene gezondheid
• Lager werkvermogen
• Minder bevlogenheid
• Groter risico op onder mee diabetes, kanker en hart- en vaatziekten
• Meer kans op emotionele en lichamelijke uitputting

Grijp ergens in!

Slecht slapen is zo ongezond dat niets doen geen optie is. Want het ondermijnt je gezondheid. Maar wat kun je doen? Slaapklachten worden vooral veroorzaakt door wat je overdag doet of meemaakt. Zoek hierin naar verbeteringen en grijp ergens in de vicieuze cirkel in! Maak bijvoorbeeld werkdruk bespreekbaar in je team.

Lees ook: 'Ontspan eens écht voor het slapengaan' 

Slechter slapen door de overgang

Van de vrouwelijke zorgmedewerkers in de leeftijd van 40 tot 60 jaar heeft bijna 65% last van overgangsklachten. Eén van die klachten is slecht slapen. De kans daarop is bijna tweemaal zo hoog als bij zorgmedewerkers met geen of weinig overgangsklachten.

Parttimers hebben vaker slaapklachten

Zorgmedewerkers met een contract van 16 tot 28 uur hebben vaker klinische slaapproblemen dan hun collega’s die 29 uur of meer werken.

Vooral nachtdiensten zorgen voor problemen

Veel zorgmedewerkers draaien onregelmatige diensten. IZZ deed onder haar leden onderzoek naar het effect daarvan op de gezondheid van zorgmedewerkers. Wat blijkt: er zijn zorgmedewerkers die fluitend de nachtdienst doorkomen. Misschien hoor jij hierbij. Maar de kans is veel groter dat je er fysiek en mentaal last van hebt. Vaak hebben wisselende diensten een ongunstige uitwerking op het slapen. Vooral omdat je interne klok anders gaat lopen dan de echte klok. Avonddiensten zijn vaak nog wel te doen, maar nachtdiensten kunnen verstorend werken.

Van de deelnemers aan ons ledenpanelonderzoek:

• werkt 86% weleens in onregelmatige diensten
• merkt 75% dat dit invloed heeft op de eigen gezondheid

Nachtdiensten kunnen na verloop van tijd leiden tot gezondheidsschade. Denk aan een verhoogd risico op een hartaandoening, beroerte, hoge bloeddruk of depressie. Pak daarom jouw wisselende diensten zo gezond mogelijk aan. En heb je er last van, bespreek dit met je team en leidinggevende. IZZ helpt je hier graag bij.