Zorgsucces: ’Gezond door de nacht’ bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis heeft er alles aan gedaan om de schadelijke effecten van het nachtwerken zo veel mogelijk te beperken voor zijn medewerkers. Het programma “Gezond door de nacht” is een groot succes. Zo groot zelfs dat het veel belangstelling trekt tot ver buiten de zorgsector.
We spraken met Astrid Salet, internist-intensivist die samen met Jo van Bussel, hoofd unit intensive care, het programma opzette. Astrid is stellig over de schadelijke effecten van nachtwerken. ‘Die zijn niet gering. En daar kun je niet omheen, omdat er veel wetenschappelijk bewijs voor is. Door het draaien van nachtdiensten verstoor je je biologische klok. Je bouwt een slaapschuld op, waardoor je vermoeid raakt. Hoe langer je ’s nachts werkt, hoe ernstiger de gevolgen. En zorgmedewerkers draaien soms wel dertig jaar lang nachtdiensten.’
Geen chips tijdens nachtdienst
Uit een enquête onder de medewerkers werden de schadelijke effecten van de nachtdienst al snel duidelijk. De vermoeidheid bijvoorbeeld. Daardoor worden niet alleen sneller fouten gemaakt. Maar het gevaar loert ook als zorgmedewerkers na hun dienst achter het stuur kruipen. De verpleegkundigen gaven zelf aan dat ze niet veilig naar huis reden. Of ze hadden buikpijn door ’s nachts de verkeerde voeding te eten.
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis trof daarom maatregelen om die effecten te beperken. Een halfjaar draaide Gezond door de nacht op de ic-afdeling. ‘Binnen twee weken waren de chips en andere ongezonde voeding verdwenen’, zegt Astrid trots. Dat snelle succes komt volgens haar door de goede voorlichting vooraf en het draagvlak. ‘De medewerkers konden kiezen: of we gaan op de oude manier door of we slaan met z’n allen een nieuwe weg in. De keuze viel unaniem op de nieuwe weg.’
20 minuten powernap
‘Het zijn maar kleine dingen die wij hebben moeten doen om deze goede resultaten te behalen’, zegt Astrid. Zo kwam er een energypod waarin medewerkers 20 minuten lang een powernap kunnen doen om extra energie te tanken. Ook werden oranje en blauwe lichttherapiebrillen aangeschaft. De blauwe bril is om ’s nachts de slaperigheid te verminderen door het verlagen van de melatonine. De oranje versie dragen de medewerkers ’s ochtends als ze het ziekenhuis verlaten. De oranje glazen filteren het blauwe licht en dat komt mogelijk de slaapkwaliteit ten goede. Een andere maatregel is ’s nachts medewerkers gezonde voeding op het juiste tijdstip aan te bieden. Eiwitrijke, koolhydraatarme voeding met de juiste vetten. Medewerkers hoeven het niet van huis mee te nemen, de werkgever zorgt ervoor. De laatste maatregel is het flexibele rooster. Verpleegkundigen kunnen voor een groot deel hun eigen rooster maken. Astrid: ‘Maar liever geen vier nachten achter elkaar. Het streven is namelijk de biologische klok zo min mogelijk te verstoren. Draai je te veel nachtdiensten achter elkaar, dan herstel je minder.’
Met plezier aan het werk
Al deze maatregelen werken heel goed, weet Astrid. ‘De resultaten zijn fantastisch. Medewerkers slapen beter, hebben geen buikpijn meer, vinden dat ze veiliger naar huis rijden, en er zijn duidelijk minder incidenten op de afdeling. Medewerkers voelen zich gewaardeerd. Ze zijn fitter en gaan met plezier aan het werk. Nachtdienst is bij ons geen probleem meer.’
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis investeert veel in werkplezier. Astrid: ‘Je zult zien dat de medewerkerstevredenheid verder gaat stijgen. En de patiëntenzorg profiteert daar weer van. Door de medewerkers centraal te stellen, komt het volgens ons vanzelf goed met de zorg voor patiënten.’
