Leiderschap in zorgteams

Uit onderzoek van IZZ en de Universiteit van Utrecht blijkt dat een leidinggevende veel invloed heeft op welzijn en gezondheid binnen zorgteams. Een leidinggevende die jou inspireert, zorgt er ook voor dat je met meer plezier naar je werk gaat. En een slechte manager kan je verdrietig of boos maken. De leiderschapsstijl die nodig is, kan afhangen van de organisatie, het individu en het moment. Waar in jouw eigen team wellicht behoefte is aan een focus op onderlinge relaties en regelruimte, is er in een team van een collega misschien een duidelijke taakverdeling nodig om verder te groeien.

Aansturing of ruimte

Leiderschapsstijlen zijn er, net zoals leidinggevenden zelf, in vele soorten en maten. De kunst voor leidinggevenden is om op basis van de situatie de leiding te nemen op een manier waar jullie team behoefte aan heeft. De leidinggevende balanceert continu tussen controleren en aansturen aan de ene kant (directief) en ruimte geven aan de andere kant (empowering). Empowering leiderschap zie je bijvoorbeeld terug in zelfsturende teams en komt vaker voor in de gehandicaptenzorg en de geestelijke gezondheidszorg dan in de VVT en ziekenhuizen. Er is dan ook vaak sprake van “gedeeld leiderschap”, waarbij er niet één individuele leider is, maar iedereen samenwerkt om de doelen van het team behalen.

Zelf beslissen?

Henrico van Roekel (Universiteit Utrecht) doet in samenwerking met IZZ onderzoek naar leiderschap in zorgteams en het effect daarvan op het welzijn van zorgmedewerkers. Hij ontdekte dat empowering leiderschap in zorgorganisaties vaak voor meer welzijn zorgt bij medewerkers. ‘Dat geldt vooral in de normale dagelijkse praktijk. Wanneer een team of organisatie in een hevige crisis belandt, zoals bijvoorbeeld de afgelopen coronacrisis, leidt empowering leiderschap juist tot minder welzijn. Veel verantwoordelijkheid voor zorgmedewerkers kan dan leiden tot stress of werkdruk. In crisistijd word je misschien juist liever direct aangestuurd met heldere opdrachten, terwijl je op “normale” dagen liever zelf meer beslissingen neemt.’

Tweerichtingsverkeer

Gezond leiderschap is tweerichtingsverkeer. Zowel jouw leidinggevende als jijzelf kunnen ervoor zorgen dat jij en je team in elke situatie goed worden aangestuurd. Zodat iedereen goed werk kan leveren in een prettige werkomgeving.

Doe je voordeel met deze inzichten

• Leidinggevenden: probeer aan te voelen wanneer het nodig is om van leiderschapsstijl te switchen.
• Zorgmedewerkers: bedenk hoe jouw leidinggevende en team te werk gaan. En welk effect dit heeft op je welzijn. Bespreek wat je in bepaalde situaties van elkaar verwacht.